آرمانشهر قرآنی

نویسنده: سلطان علی نایبی

آرامانشهر قرآنی را می توان همان «جامعه هدف قرآنی» دانست.

در سوره بقره آیه 177 قرآن کریم یک ترسیم اجمالی از جامعه قرآنی ارائه داده است:

لَیْسَ الْبِرَّ أَنْ تُوَلُّوا وُجُوهَکُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَٰکِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ وَالْمَلَائِکَةِ وَالْکِتَابِ وَالنَّبِیِّینَ وَآتَى الْمَالَ عَلَىٰ حُبِّهِ ذَوِی الْقُرْبَىٰ وَالْیَتَامَىٰ وَالْمَسَاکِینَ وَابْنَ السَّبِیلِ وَالسَّائِلِینَ وَفِی الرِّقَابِ وَأَقَامَ الصَّلَاةَ وَآتَى الزَّکَاةَ وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُوا ۖ وَالصَّابِرِینَ فِی الْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءِ وَحِینَ الْبَأْسِ ۗ أُولَٰئِکَ الَّذِینَ صَدَقُوا ۖ وَأُولَٰئِکَ هُمُ الْمُتَّقُونَ.

در این آیه شریفه بر و نیکوکاری را به چند امور دانسته است:
1-ایمان به خدا
2-ایمان به  روز قیامت 
 3- ایمان به فرشته ها 
4- ایمان به کتاب (قرآن کریم)
5- ایمان به پیامبران الهی
6- بخشش مال به «نزدیکان»،«یتیمان» ،«مسکینان» «ابن سبیل» ،«گدایان»،«بندگان»
7- اقامه نماز
8- دادن زکات 
9- ایفای به عهد 
10- صابرین در مشکلات 
این آیه شریفه ده مورد را از علائم «برّ» و «نیکوکاری » دانسته است.
با دقت می توان دریافت این ده امور هم امور فردی را شامل می شود چون ایمان به «الله» و «روز قیامت » و «فرشته ها» و«اقامه نماز» و «ادای زکات» هم امور اجتماعی را شامل می شود : بخشش مال به «نزدیکان و یتیمان و...» .
بنابراین در یک نگاه کلی، این آیه شریفه  ترسیمی از جامعه قرآنی را عملاً به میان آورده است.
برخی در علم «انسان شناسی» اصالت را به «فرد» داده اند که معمولاً «لیبرال ها» این گونه هستند، و برخی اصالت را به جامعه مانند «سوسیالیست ها».اما دین مقدس اسلام هر دو را اصل بر می شمرد و احترام هر دو را پاس نگاه داشته است،انسان هم تکالیفی فردی دارد هم تکالیفی اجتماعی.
هر گونه از این نوع تکالیف را اگر یک فرد مسلمان انجام ندهد نمی تواند بگوید مسلمان هستم.همان طوری که یک «بی نماز» را مسلمانان در اجتماع  خود راه نمی دهند و به چشم بدی به آن نگاه می کنند یک انسان بخیل هم باید همین طور باشد.اسلام همان طور که به «نماز» اهمیت داده است به «کمک به مستمندان » نیز اهمیت داده است . عَنْ سَلَمَةَ بْنِ اَلْخَطَّابِ عَنْ سُلَیْمَانَ بْنِ سَمَاعَةَ عَنْ عَمِّهِ عَاصِمٍ اَلْکُوزِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ أَنَّ اَلنَّبِیَّ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ قَالَ: مَنْ أَصْبَحَ لاَ یَهْتَمُّ بِأُمُورِ اَلْمُسْلِمِینَ فَلَیْسَ مِنْهُمْ وَ مَنْ سَمِعَ رَجُلاً یُنَادِی یَا لَلْمُسْلِمِینَ فَلَمْ یُجِبْهُ فَلَیْسَ بِمُسْلِمٍ...(الکافی ج2 ص 164) در این روایت پیامبر گرامی اسلام ص کسی را که نسبت به  مشکلات مسلمانان بی اهمیت است را از جرگه «مسلمانان» دور دانسته است.